Rycerstwo – SZLACHTA ZIEMI NURSKIEJ

Zebrał i opracował:

Adam A. Pszczółkowski

apszczol@sgh.waw.pl

Wróć do strony głównej:

SZLACHTA MAZOWIECKA

 

SZLACHTA ZIEMI NURSKIEJ

 

Ziemia Nurska to część wschodniego Mazowsza, zaczynająca się za Narwią na wysokości Pułtuska i ciągnąca się aż po samo Podlasie. Miała obszar 3656 km² i składała się z trzech powiatów: nurskiego, kamienieckiego i ostrowskiego, z siedzibami w grodach książęcych [królewskich) zwanych Nur, Kamieniec Mazowiecki (Kamieńczyk) i Ostrowia Mazowicka. Obejmowały one całe lub części następujących parafii: Andrzejewo, Barcice, Brańsk, Czerwino (wcześniej z siedzibą w Wąsowie), Czyżewo, Dąbrowa Wielka, Dąbrówka, Długosiodło, Goworowo, Jadowo, Jelonki, Kamieniec (Kamieńczyk], Kamionolas, Klembowo, Lubiel, Lubotyń, Niegowo, Nur, Obryte, Ostrowia, Pniewo, Postoliska, Rosochate, Sadoleś, Somowo, Wyszków, Zambski, Zaremby Kościelne, Zuzela.

Mieszkańcom Ziem Ciechanowskiej, Różańskiej i Zakroczymskiej kojarzyły się te tereny głównie z Puszczę Białą, stąd do dziś znane jest tu powiedzenie:

Psary, Obryte, Kurpsie zawzite!

I rzeczywiście na terenie kilku parafii dawnego powiatu ostrowskiego nie masz ani jednej wioski szlacheckiej. A w paru innych parafiach występują one śladowo. Ale jak się okazuje zarówno wokół Puszczy, jak i za nią, jest mnogość dobrej starej szlachty, szczególnie w parafiach Andrzejewo, Czyżewo, Nur, Rosochate, Zaremby i Zuzela. A nazwy miejscowe takie jak Zaremby-Warchoły, Zaremby-Ciemne, Bruliny-Oprawczyki, Bruliny-Storozumy, Stokowo-Szerszenie, Złotki-Pułapki czy Budziszewo-Xexoły, dowodzą, że tam są nasi!

Z tego wielkiego skupiska szlachty, gdzie w 6-ciu powyższych parafiach chłopi byli dobrem rzadkim, wyszło wiele znanych ludzi. Choćby generał Kazimierz Pułaski, czy uczona Maria Skłodowska, czy cała plejada księży z rodu Białych. W Zuzeli ujrzał światło dzienne kardynał Stefan Wyszyński (choć on ze szlachty nie pochodził, jak mylnie podają jego biografie). Z Mościsk w parafii Niegowo wiódł swój ród prezydent II RP i wielki chemik profesor Ignacy Mościcki. Trzeba też pamiętać, ku przestrodze, że z tej okolicy pochodzi także Stan Tymiński, który w trakcie kampanii wyborczej 1990 roku, nawiedził swe Tymianki.

Wiele informacji na temat ziemi nurskiej można znaleźć na stronie p. Marka Nienałtowskiego, wielkiego entuzjasty tego regionu.

Dzieje poszczególnych rodów szlachty nurskiej współcześnie badają następujące osoby:

Krzysztof Dmochowski [Bieńkowski, Czyżewski, Dąbrowski, Dmochowski, Godlewski, Janczewski, Ołdakowski, Ryszewski, Skłodowski, Tymiński, itd.] www.geocities.com/Dmochowscy1/Dmochowscy.html

Piotr Dmochowski, Warszawa [Dmochowski]

Tomasz Kietliński, Warszawa [Kietliński]  tomasz_kietlinski@wp.pl

Zdzisław Lipski, Warszawa [Lipski] Zdzislaw.Lipski@waw.tvp.pl

Stanisław Łazowski, Warszawa [Mystkowski]  stanlaz@tlen.pl

Marek Nienałtowski, Oleśnica [Nienałtowski]  http://www.nienaltowski.net

Christa Shukaitis, Willmington, DE, USA [Kuligowski)  chrishuk@aol.com

Krzysztof Skłodowski [Skłodowski]

Andrzej Tymiński, Warszawa [Lipski, Tymiński] tyminski1@o2.pl

Bogusław Uściński [Uściński]

Marek Wójcicki, Warszawa [Biały, Dąbrowski, Dmochowski, Godlewski, Jaźwiński, Niemiera, Pieńkowski, Podgórski, Rosochacki, Rostkowski, Ryszewski, Skłodowski, Świerzewski, Tryniszewski, Uściński, Załuska, Zaremba, itd.]  http://www.wojciccy.net

Radosław Zdzieborski, Warszawa [Zdzieborski]  zdziebor@op.pl

Piotr Złotkowski, Nowe Miasto nad Pilicą [Złotkowski]

[Nie stój, nie czekaj, dopisz się do tej listy!!!]

!!!WSZELKIE UZUPEŁNIENIA I SŁOWA OSTREJ KRYTYKI MILE WIDZIANE!!!

 

SPIS RODÓW ZIEMI NURSKIEJ

 

nazwisko	oboczność	gniazdo	przysiółki	parafia	herb	przezwisko
Arciechowski		Arciechowo		Barcice	Grabie
Biały		Białe	Kwaczoły, Misztale, Gęski, Zieje, Papieże, Figle, Szczepanowice, Chorosze, Andrzejowice, Pałeki	Czyżewo, Nur	Trzaska
Bieńkowski		Bieńki	Stara Wieś, Drugie	Rosochate	Ślepowron?
Bogucki		Boguty	Pianki Kościelne, Wielkie, Stągiewki, Leśne, Milczki, Rubiesze, Augustyny (Jagustyny), Budasie, Chrościele	Nur	Krzywda	Butka, Chromik
Bruliński	Broliński	Bruliny	Oprawczyki, Koski, Storozumy, Piwki, Lipskie	Czyżewo	Roch
Brzeziński		Brzeźno	Brzezenko, Rosoś, Wólka	Goworowo	Lubicz
Budziski		Budziska		Kamionolas	Pobóg	Prusin
Budziszewski		Budziszewo	Xexoły (Gzegzoły), Bliższe, Śledziony	Andrzejewo	Grzymała	Wojnik, Bratczyk, Poświata, Stawkowicz, Krysztofik, Bieniak, Alak
Chajęcki		Chajęty	Jaktory, Stare	Dąbrówka	Korab
Cholewicki		Cholewy		Nur	Cholewa
Choromański		Zaremby-Choromany		Rosochate	Jastrzębiec
Cietrzewek		Cietrzewki	Żórawie, Ważyno	Nur
Ciszkowski	Ciskowski, Cieszkowski	Ciszki-Suchodół		Pniewo	Trzaska ?
Czarnowski	Ciarnowski	Czarnowo		Barcice	Grabie
Czyżewski		Czyżewo	Ruś, Sutki, Morki, Chrapki, Siedliska, Nowa Wieś, Kościelne	Czyżewo	Pobóg	Kloczek, Żydowicz
Damiański	Damian	Damiany		Czerwino	Jastrzębiec?
Dąbrowski I		Dąbrówka		Dąbrówka	Pomian
Dąbrowski II		Dąbrowa	Michałki, Gospodarze, Modzele, Nowa Wieś	Dąbrowa Wielka		Szpiega, Gosik
Dmochowski		Dmochy	Przeczki, Łętowo, Radzanki, Stare, Sadły, Orzeszki, Glinki, Wypychy, Końburki, Mrozy, Kudły, Wochy, Figury, Bombole, Marki,	Czyżewo	Pobóg	Bombel
Drewnowski		Drewnowo	Gołyń, Lipskie, Ziemaki, Daćbogi, Dmoszki, Konarze	Nur	Junosza
Dzierżanowski		Dzierżanowo-Piaski		Jadowo	Grzymała
Dzwonkowski		Dzwonek		Czerwino
Gąsiorowski		Gąsiorowo		Zuzela	Ślepowron
Gładczyński		Gładczyno		Pniewo
Gocłowski		Gocły		Czerwino	Sulima
Godlewski		Godlewo	Gnochy, Mierniki, Plewy, Warsze, Wielkie, Wronie, Łuby, Mazy, Rusiewo; Dziudzie, Baćki, Gorzejewo, Piętaki, Siedliska, Ryśki, Olszewo, Cechny, Gudosze, Milewek	Zuzela, Czyżewo, Andrzejewo	Gozdawa, Leszczyc	Górny, Burdyna, Przetaczyk, Dudek, Gorczyca, Kalecik, Kuklik
Gołębiewski	Gołembiewski	Gołębie	Leśniewo, Buńdy, Cechny	Andrzejewo
Gosk		Goski	Małe-Brok, Pełki, Obrębskie, Boruty, Duże	Rosochate	Prawdzic
Gostkowski		Gostkowo		Czyżewo	Gozdawa
Gostkowski II		Gostkowo	Rozdziadły, Cygany	Zambski	Junosza
Grabowski		Grabowo		Zaremby
Grędzica		Grędzice		Zaremby
Grzymała		Grzymały		Rosochate	Grzymała
Gulczewski		Gulczewo		Wyszków	Junosza
Gumowski		Gumowo	Wielkie, Małe, Kawałki	Czyżewo
Gutowski		Guty		Ostrowia	Ślepowron	Walędzik, Kłosek, Tomczyk, Adamczyk, Zygmuncik, Jurczyk
Jabłonowski		Jabłonowo		Andrzejewo	Grzymała
Jackowski		Jackowo		Barcice
Janczewski		Janczewo	Sukmanki, Wielkie, Kawałki	Zuzela	Lubicz
Jankowski		Janki		Barcice	Korab
Jaźwiński		Jaźwiny	Noski, Pierdki, Kocoty, Złotki	Czyżewo	Grzymała
Kamiński	Kamieński	Kamieńczyk	Jankowice (Jankowięta), Piskorki, Ryciorki, Wielki, Długiełuki, Pierce, Borowy	Nur	Rawicz
Karłowski		Karłowo		Pniewo
Karpiński		Karpino		Dąbrówka	Korab
Kempisty		Kempiste	Koszuty, Borowe, Świderki	Zaremby		Magdasik, Guzik, Hieronimczyk, Cherubyn, Rupik, Mostowy, Gemzik, Kurek, Klimek, Waśczyk, Koza, Luśnik, Pieniak
Kietliński		Kietlanka		Zuzela
Kobylski		Kobyla Łąka		Jadowo	Pierzchała
Komorowski		Komorowo		Pniewo
Konarzewski		Konarze	Jambramki, Piotrowięta, Nadolne	Nur
Kossowski		Kossowo		Lubotyń	Leszczyc?
Kozłowski		Kozły	1) Kozły, 2) Wólka Kozłowska	1) Dąbrówka; 2) Postoliska
Kramkowski		Kramkowo		Nur
Kraszewski		Kraszewo	Krystki, Czarne	Czyżewo
Krzeczkowski		Krzeczkowo	Nagórki, Gromadzyno, Mianowskie, Wybranowo, Stoki, Bieńki-Stare, Bieńki-Nowe, Szepielaki	Rosochate	Prawdzic
Kuleszka		Kuleszki	Zelki, Drugie	Andrzejewo
Kuligowski		Kuligowo		Barcice
Kuniński		Kunino	1) Wólka, Kaczka, Borki, Góry; 2) Zamek	1) Goworowo, 2) Nur
Kutyłowski		Kutyłowo	Perysie, Skupie, Stromiany, Bródki, Bliższe, Dalsze, Średnie, Złotki, Piecki, Pułapki	Nur	Lis	Brodka
Laskowski		Laskowo	Jakuszewo, Głuchy, Chruściele, Karpino, Kozły, Trojany, Wszebory	Dąbrówka	Korab	Biskupik, Gnacik
Leśniewski		Leśniewo		Andrzejewo
Lipiński		Lipiny	Stare, Nowe seu Wagan	Niegowo	Rawicz
Lipski		Brulino-Lipskie		Czyżewo		Pobóg
Lubiewski	Lubiejewski	Lubiewo		Ostrowia	Trzaska	Matysik, Łukasik
Łętowski		Łętowo	Dmochy, Wielkie, Małe, Kalinowo, Godlewo	Czyżewo
Łochowski		Łochowo		Kamionolas	Kuszaba
Mianowski		Mianowo		Andrzejewo
Michałowski???		Michałowo	Wróble, Wielkie	Czyżewo
Mierzęcki	Mierzecki	Mierzęcino		Pniewo
Mościcki		Mościska		Niegowo	Ślepowron	Sokolnik, Kozak, Jurczyk, Abramczyk, Miernikowicz
Mroczkowski		Mroczki		Somowo	Prus III?
Murawski		Murawskie	1) Czachy, Miazgi; 2) Nadburzne, Kossaki	1) Czyżewo, 2) Nur	Ślepowron
Mystkowski		Mystkowiec	Szczucin, Stara Wieś, Nowy, Wola Mystkowska	Pniewo	Puchała
Myśliborski		Myślibory		Nur
Niemiera		Niemiery		Zaremby
Nienałtowski		Nienałty	1) Brewki, Dunicki, Niewstępowo, Szymany, Michny; 2) Kuleszki, Załęgi	1) Zaremby, 2) Andrzejewo	Prus I	Lenarcik, Niszkojc, Cytrus, Byk, Papierek, Kawka, Góra
Obrębski		Obrąb		Niegowo
Obrycki		Obryte		Nur	Prus I
Ołdakowski		Żołdaki	1) Grodzisk, Połomia; 2) Wielkie-Brok, Mazury	1) Andrzejewo, 2) Czyżewo	Rawicz
Ołowski		Ołowskie		Nur
Ołtarzewski		Ołtarze		Nur	Lis
Pętkowski		Pętkowo	Wielkie, Wymiary	Zuzela	Jastrzębiec
Pieńkowski		Pieńki	1) Kownaty, Paprotna, Sobótki, Żaki; 2) Wielkie	1) Andrzejewo, 2) Czyżewo	Suchekomnaty
Podbielski		Podbiele	Wielkie, Małe	Lubotyń	Trzaska
Podgórski		Podgórze		Zuzela
Ponikiewski		Ponikiew	Wielka, Mała	Goworowo	Trzaska
Popowski		Popowo		Barcice		Chorążyk, Żakowicz
Proszyński	Prosieński	Prosienica		Ostrowia
Przeździecki		Przezdziecko	Dworaki, Grzymki, Lenarty, Mroczki, Pierzchały, Opaty, Jachy	Andrzejewo	Prus I	Grzymek
Pułaski		Pułazie		Zuzela	Ślepowron
Rawa		Rawy-Gaczkowo		Zaremby	Rawicz	Kusik, Chmielik, Rosłanik, Bonimik, Chudzyk, Ciborczyk, Gnysik, Gnat
Rosochacki	Rossochacki	Rosochate	Kościelne, Nartułty, Probostwo, Zalesie	Rosochate	Prus III, Pierzchała
Rostkowski		Rostki	Wielkie, Daćbogi, Piotrkowice	Zuzela
Rybiński		Rybno	Wielkie, Małe	Wyszków
Rysiewski	Ryszewski	Rysiewo
Siennicki		Siennica	Daćbogi, Dmochy, Godlewo, Klawy, Lipusy (Lipusze), Piotrasze, Święchy, Giże, Karasie, Pierce, Krogulce, Puziki, Szymanki, Łukasze, Boruty, Otłoszki , Jasiochy	Czyżewo, Rosochate	Krzywda ?, Lubicz ?
Skarzyński		Skarzyno	1) b.n. 2) Stara Wieś, Goski	1) Czerwino, 2) Rosochate	Bończa
Skłodowski		Skłody	Wielkie, Małe, Piotrowięta (Piotrowice), Średnie, Stachy	Zaremby	Dołęga	Ćwik, Kotlarz, Fąfara, Pisanka
Skupniewski		Kutyłowo-Skupie		Nur
Słomowski		Słomy		Zuzela
Sokołowski		Sokołowo		Czerwino
Stokowski		Stokowo	Bućki, Złotki, Szerszenie, Łukasiki	Czyżewo
Stpiczyński		Stpice-Chojnowo		Nur
Suchcicki		Suchcice		Goworowo	Ostoja ?
Sutkowski		Sutki-Figusy		Czyżewo	Pobóg
Suwiński	Sowiński	Suwino		Pniewo
Szewnicki	Siewnicki	Szewnica		Jadowo
Szulborski		Szulborze	Wielkie, Karwatkowizna, Koty, Kozy, Zalesie	Zuzela
Ślepowroński		Ślepowrony	Nagórne, Bochenki, Cąmpory	Nur	Ślepowron
Świerzewski		Świerze	1) Tworki, Kiełcze, Zielone, Panki; 2) Wielkie, Leśniewko	1) Andrzejewo, 2) Zaremby		Opłotny, Piersik, Granicznik, Piencionek, Ciemny, Łysik, Welc, Wnuk, Brodzyk, Szafranik, Rasik, Gaglik
Tryniszewski		Trynisze	Kaniewo, Miszewo	Nur
Tymiński		Tymianka	Jadamy (Adamy), Skórki, Nowa Wieś, Okunie, Moderki, Bucie, Sklarze, Dembosze, Wachnie, Pachoły	Nur	Prus III ?	Kapusta, Bąk, Brodzik
Ugniewski		Ugniewo		Ostrowia
Uściński		Uścianek		Zaremby, Zuzela		Kędzioro
Woliński		Wola		Kłembowo
Wyglądalski		Wyglądały		Jadów
Wypyski		Wypychy	Łosino	Pniewo	Grabie
Wysocki		Wyszocze	Bartosze, Chojny, Stara Wieś	Czerwino
Wyszomirski		Wyszomierze	Rynułty, Wielkie	Somowo	Rawicz	Fraczyk, Walczyk
Zabielski		Zabiele-Pikuły		Czyżewo	Trzaska
Zakrzewski		Zakrzewo	Wielkie, Małe, Wypychy, Zalesie, Kopiaki	Zuzuela
Zaleski		Zalesie-Stara Wieś-Rosochate		Rosochate
Zaleski II		Zalesie-Oble?		Jadowo		Kątny, Opłotny
Załuska		Załuski		Andrzejewo		Żabczyk, Floryańczyk, Szcześnik
Zaremba		Zaremby	1) Kościelne, Słomy, Wielkie, Leśne, 2) Bindugi, Bolendy, Choromany, Ciemne, Dobki, Góry, Leśne, Grzymały, Kramki, Kromki, Krtęki, Maławieśka, Sasiny, Skórki, Święchy, Święszki, Warchoły, Kusztale, Burze	1) Zaremby, 2) Rosochate	Zaremba	1) Jurczyk, Słabik, Gromczyk, Leśny
Zaścieński		Zaścienie		Dąbrówka	Złotogoleńczyk?
Zawistowski		Zawisty	1) Dworaki, Pawłowice, Piotrowice, Wity, Koziany, Jarmoty, Chrzany, Małylas, Grzymkowskie, Bronisławskie, Bujakowskie, Idzikowskie, Kruki; 2) Nadburzne, Podleśne, Dzikie	1) Nur, 2) Zuzela	Jastrzębiec	Dworaczyk, Tujaczyk, Tasaczyk
Zdzieborski		Zdziebórz		Pniewo	Grzymała ?
Zgleczewski		Zgleczewo	Szlacheckie, Panieńskie	Zuzela
Złotkowski		Złotki	Pułapki, Przeczki, Stara Wieś	Nur
Żelazowski		Żelazy		Czyżewo
Żochowski		Żochowo-Podbiele		Somowo	Brodzic
Żyłowski		Żyłowo-Rabendy		Lubotyń

 

Źródła:

AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, sygn.66.

Regestr pogłównego prowincji wielkopolskiej w 1676 r., Biblioteka Narodowa, Mf.1856.

Franciszek Czajkowski “Regestr diecezjów”, ok.1781, Biblioteka Narodowa, Mf.7679.

Bartosz Paprocki “Herbarz rycerstwa polskiego”, Kraków 1584.

Kacper Niesiecki “Herbarz Polski”, wydanie II, Lipsk 1839-1845.

Wojciech W. na Wielądkach Wielądko “Heraldyka czyli opisanie herbów szlachty polskiej”, Warszawa 1792-1798.

Adam Boniecki “Herbarz Polski”, Warszawa 1899-1913.

Seweryn hr. Uruski “Rodzina. Herbarz szlachty polskiej”, Warszawa 1904-1938.

Teki Włodzimierza Dworzaczka 1.2.0. CD-ROM, Kórnik 1997.

Czesław Brodzicki “Początki osadnictwa Wizny i ziemi wiskiej na tle wydarzeń historycznych w tym regionie Polski (do 1529 roku)”, Warszawa 1994.

Czesław Brodzicki “Ziemia łomżyńska do 1529 roku”, Warszawa 1999.

“Słownik geograficzny Królestwa Polskiego”, Warszawa 1880-1902.

• Uncategorized