Day: February 24, 2017

SZLACHTA ZIEMI ZAKROCZYMSKIEJ

Zebrał i opracował:

Adam A. Pszczółkowski

apszczol@sgh.waw.pl

Wróć do strony głównej:

SZLACHTA ZIEMI ZAKROCZYMSKIEJ

Ziemia Zakroczymska znajdowała się w centrum Mazowsza. Jej obszar wynosił 1155 km².

W skład ziemi zakroczymskiej wchodziły trzy powiaty – zakroczymski, nowomiejski i serocki, których siedziby znajdowały się w grodach książęcych [królewskich], w Zakroczymiu, Nowym Mieście i Serocku. Jednakże największym i najsłynniejszym grodem tej ziemi był Pułtusk – wspaniała rezydencja biskupów płockich z kapitułą kolegiacką i ze słynnym kolegium jezuickim, do którego uczęszczały rzesze dzieci drobnej szlachty z Ziem Zakroczymskiej, Nurskiej, Różańskiej i Ciechanowskiej.

Na terenie tej ziemi znajdowały się następujące parafie lub ich części: Ciexyn, Dzierżenin, Gąsiorowo, Gzy, Grodziec, Juniec, Kamienica, Klukowo, Chociszewo, Kroczewo, Krysk, Miączyno Małe, Nasielsk [Nosilsk], Nowe Miasto, Pokrzywnica (właściwie Koprzywnica], Pomiechówek [Pomnichowo], Przewodowo, Pułtusk [Pułtowsk], Radzikowo, Serock [Serociec], Smogorzewo, Smoszewo, Szyszki, Winnica, Wrona, Wrońsko, Zakroczym, Zegrze [Zgierz].

Majątki ziemskie położone na wschodniej ścianie Ziemi Zakroczymskiej należały do biskupów płockich. Pozostała część była głównie w rękach zamożnej i średniej szlachty. Drobna szlachta skupiona była w czterech sąsiednich parafiach: Winnica, Klukowo, Gzy i Nasielsk. Znaczna część rodów należała do herbów Junosza i Grabie.

Obecnie drobna szlachta zakroczymska słynie na całą Polskę dzięki serialowi „Złotopolscy”.

Dzieje poszczególnych rodów szlachty zakroczymskiej współcześnie badają następujące osoby:

Jerzy Łempicki, Warszawa [Łempicki] zmarł w 2005 roku.

Marek Minakowski, Kraków [Śmiodowski, Żabicki] office@przodkowie.com

Marcin Mieszkowski, Warszawa [Krzyczkowski, Mieszkowski] marcin.mieszkowski@op.pl

Tadeusz Świerczewski [Świerczewski, Ostrzeniewski] rustejko@wr.home.pl

[Nie stój, nie czekaj, dopisz się do tej listy!!!]

!!!WSZELKIE UZUPEŁNIENIA I SŁOWA OSTREJ KRYTYKI MILE WIDZIANE!!!

SPIS RODÓW ZIEMI ZAKROCZYMSKIEJ

nazwisko

oboczność

gniazdo

przysiółki

parafia

herb

przezwisko

Bieliński	Biliński	Bielany	.	Winnica	Jumosza	.
Błędostowski	.	Błędostowo	.	Smogorzewo	Junosza, Ostoja	.
Błędowski	.	Błędowo	Wielkie, Małe	Ciexyn	Nałęcz?	.
Borukowski	.	Borukowo	.	Ciexyn	Junosza	.
Brodowski	.	Brodowo	Wity, Kucze, Wypychy, Żyłki, Baczki, Bombały, Bielany	Winnica	Łada	Kucz, Żyłka, Bombolek
Broliński	Bruliński	Brolino	Średnie, Wielkie, Stolniki, Falkowicze	Klukowo	Pierzchała, Prus	Daczbogowicz, Wawzorkowicz, Komorek, Mysior, Nosal
Burski	.	Borze	Marcisze, Strumiany, Przechy, Staśki, Bielne, Piznaki	Gzy	Jasieńczyk?	Szczepankowicz, Niesporek, Bogusz, Witek
Bylicki	.	Bylice	Wielkie, Gaj	Klukowo	.	Gajowy
Chlewicki	Chlewiecki	Chlewiotki	Wielkie, Małe	Nasielsk	Grabie?	.
Chmielewski	.	Chmielewo	Wielkie, Małe	Klukowo	Gozdawa	Sągieska, Górnicz, Dartyglin
Chociszewski	.	Chociszewo	.	Chociszewo	.	.
Czajkowski		Czajki	.	Ciexyn	.	.
Dłutowski	Dłotowski	Dłutowo	Górne, Niższe, Dłutówka	Kamienica	.	.
Dzbański	.	Dzbanice	Wielkie, Małe, Starusze	Dzierżenin	Nałęcz	.
Falbowski	.	Falbogi	.	Kroczewo	.	Lupka, Figurka, Bieżatka
Gadowski	.	Gadowo	.	Ciexyn	.	.
Gawłowski	.	Gawłowo	Wielkie, Małe	Ciexyn	Ostoja?	Pośpiechowicz
Gąsiorowski	.	Gąsiorowo	Kościelne, Małe, Borzymy	Gąsiorowo	Ślepowron?	Puczek
Glinicki	.	Glinice	Wielkie, Małe, Mieścięty, Piecuchy	Winnica	Junosza	Piłka, Pieczuch, Patorka
Głodowski	.	Głodowo	Wielkie, Małe, Glice	Nasielsk	Ostoja	.
Gnatowski	.	Gnaty	Cząstki, Lewiski, Zarazy, Wawrzyki, Bombały, Szczerbaki, Szczepanki, Dziwy, Gromadze, Falki, Wieśniany	Winnica	Łada	Wawrzko, Zaraza, Bronisz, Bembol, Ciborowicz, Pask (Paskowicz), Pękatko, Robak, Smajdo, Cząstek, Falk, Jeż, Zając, Król, Łachan, Pruss, Stuła (Stułka), Dyłek
Godaczewski	.	Godacze	Wielkie, Przeczki, Kłoski, Zalesie	Klukowo	Gozdawa	Niewianka, Pilach
Dunin-Goławiński	.	Goławino	Wola Goławińska	Miączyno Małe	Łabędź	.
Gołębiewski	Gołembiewski	Gołębie	Wielkie, Wyszki, Kubaty	Klukowo	Gozdawa	Mazowczyk
Górecki	.	Górki	Wielkie, Witowice, Gosze, Piotrowicze, Backi	Winnica	.	Kopyto, Obut, Golicz, Kamier, Dupka
Grabski	.	Grabie	.	Nowe Miasto	.	.
Grochowski	.	Grochy	Stara Wieś, Jałbrzyki (Imbrzyki), Mieszki, Chrzczony, Buńsze	Gzy	Lubicz	Mikołajczyk, Bernatowicz, Prokop
Gzowski I	.	Gzowo	Wielkie, Małe, Trzcianka	Dzierżenin	Grabie	Szośnikowicz, Wietrak
Gzowski II	.	Gzy	Kruski	Gzy	Junosza	.
Jabłecki	.	Jabłeczniki	Kamienne, Wielkie	Klukowo	.	.
Janowski	.	Janowo	.	Kroczewo	.	.
Jaskułowski	Jaskłowski	Jaskułowo	.	Nasielsk	.	.
Jurzyński	.	Jurzyno	Gałązki	Klukowo	Grzymała, Junosza	.
Kałęcki		Kałęczyno-Łady	.	Gzy	.	.
Kamieński I	Kamiński	Poniaty-Kamionna	.	Winnica	.	.
Kamieński II	Kamiński	Kamienica	Kościelna, Wielka, Mała	Kamienica	.	.
Kączyński	Kąnczyński, Kącyński, Kączeński	Kątne	Wietrzychy	Klukowo	.	Skrzyba, Cygan
Kędzierzawski	.	Kędzierzawice	.	Klukowo	Złotogoleńczyk?	.
Kęsicki	.	Kęse	Panki, Wypychy, Burki, Prusy	Gzy	.	Dzierżkowicz
Kikolski	.	Kikoły	Wola Kikolska	Pomnichowo	.	.
Klukowski	.	Klukowo	Kościelne, Podkule, Kopcie, Śmiary, Jambrzyki, Zdziechy	Klukowo	Gozdawa, Jasieńczyk	.
Komorowski	.	Komorowo	.	Dzierżenin	Ostoja	.
Konarski	.	Konary	.	Ciexyn	.	.
Korycki	.	Koryciska	.	Kroczewo	Pierzchała	.
Kosiorowski	.	Kosiorowo	.	Gąsiorowo	.	.
Koszewski	.	Koszewa	.	Nasielsk	.	.
Kowalewski	.	Kowalewice	.	Klukowo	Junosza	.
Kroczewski		Kroczewo	.	Kroczewo	Grabie	.
Krzyszczkowski	Krzyczkowski	Krzyszczki (Krzyczki)	Wielkie, Małe, Żabickie, Karasie, Sumny	Nasielsk	.	Bronisz, Karaś, Więch, Pasek
Kucharski	.	Kuchary	.	Grodziec	Godziemba	.
Lelewski	.	Lelewo	.	Ciexyn	Junosza	.
Łachański		Łachany		Klukowo
Łada	.	Łady	Kałęczyno, Krajęczyno	Gzy	Łada	.
Łempicki	Łępicki	Łempice	Wielkie, Małe	Winnica	Junosza	Salicz, Grzegorzowicz, Bąk, Lewisczak
Łosowski	.	Łosowo	.	Pokrzywnica	Szeliga	.
Łuszczewski	.	Łuszczewo	Wola Łuszczewska	Nowe Miasto	Grabie?	.
Małoklęski	Małoklęcki	Małoklęki	.	Wrona	Jastrzębiec	Sołda
Mazowski	Mazewski	Mazowo	Wielkie, Babie	Klukowo	Grabie	Józefowicz
Dunin-Mieczyński	Miączyński	Miączyno	Wielkie, Małe	Miączyno Małe	Łabędź	.
Mierzyński	Mierzeński	Mierzeniec	.	Gzy	Jastrzębiec	.
Mieszkowski	.	Mieszki	Wielkie, Kuligi, Bursy, Zawady, Morki, Leśniki, Gabrzyjały, Morgi	Winnica	Mora	Przybyła, Grabała, Kopeć, Krzczon, Migdał, Michalak, Jęczek, Karpa (Karpik)
Mniszewski	Miszewski	Mniszewo	Wielkie, Średnie	Nowe Miasto	Kościesza	.
Mora	.	Mory	.	Dzierżenin	Mora	.
Naborowski	.	Naborowo	Naborowiec	Kamionna	Ślepowron	.
Nosilski	.	Nasielsk	.	Nasielsk	Prawdzic	.
Noskowski	.	Noskowo	Wielkie, Małe	Kamionna	Łada	.
Obrębski	.	Obrąb	Wielki, Obrąbek	Dzierżenin	Mora	.
Olbrachcicki	.	Olbrachcice	Bieńki	Pułtusk	Grabie	.
Ołdakowski	.	Ołdaki	Reszki, Rafały	Gzy	.	Reszka
Omieciński	.	Omiecino	.	Wrona	Junosza	.
Osiecki I	.	Osiek	.	Juniec	Prawdzic	.
Osiecki II	.	Osiek	Stary, Mały, Wola, Górny	Gzy	Mora, Ostoja	.
Ostrzyniewski	Ostrzeniewski	Ostrzyniewo vel Ostrzeniewo	.	Klukowo	Junosza	Gietka, Cichosz
Pątkowski	.	Pątki	.	Klukowo	.	.
Pieścirocki	Pieściorocki, Pieściorecki. Pieściorowski	Pieścirogi	Wielkie, Morgi, Chlewiotki, Olszyny, Strugi	Nasielsk	Grabie	Szafraniec, Dziedzic
Pijanowski	Pianowski	Pijanowo	Daczki, Pątki, Bargły, Głosy, Michny, Stuski	Klukowo	Junosza	Bargiel, Jóźwik, Smołka
Pniewski	.	Pniewo	.	Nasielsk	Jastrzębiec	.
Pogorzelski	.	Pogorzelec	.	Dzierżenin	Gozdawa	.
Pokrzywnicki	Koprzywnicki	Pokrzywnica	.	Pokrzywnica	Junosza	.
Poniatowski	.	Poniaty	Wielkie, Kęczki, Karasie, Cibory, Duchniki, Kamionna, Jarnułty	Winnica	Junosza	Maruszczyk, Duchnik, Basik, Kęczek, Wietraczyk
Popielski	.	Popielżyno	Wielkie, Małe, Zawady, Górne	Juniec	Bończa	.
Popowski	.	Popowo	.	Nasielsk	Pierzchała	Brezgiel, Soszyc, Kosiorek
Prusinowski	.	Prusinowice	Jurki	Klukowo	.	Jurkowicz
Przybojewski	.	Przybojewo	.	Kamionna	.	.
Przyborowski	.	Przyborowice	Dolne, Górne, Pełki, Radwany	Wrońsko	Prawdzic	Pszonka, Kosmek
Psucki	.	Psucino	Wola Psucka	Pomnichowo	Grabie	.
Rostkowski	.	Rostki	.	Nowe Miasto	Szeliga	Gajda, Gawełek, Szeliga, Czarach
Skaszewski	.	Skaszewo	.	Szyszki	Grabie	.
Skoroszewski	.	Skorosze	Wielkie, Małe	Winnica	.	Słonka, Latoszek
Słończewski	.	Słończewo	Gotardy, Rybusy, Kościesze, Sędzimiry, Dziki, Śmiotanki	Szyszki	Kościesza	Dzierżek, Subda, Biernat, Kulan, Siano, Szlęga, Dziono, Dobek
Słostowski	.	Słostowo	.	Klukowo	Modzela?	.
Smogorzewski	.	Smogorzewo	Kościelne, Wielkie, Kaspry, Pańskie, Szlacheckie	Smogorzewo	Junosza	Błonak
Dunin-Smoszewski	.	Smoszewo	.	Smoszewo	Łabędź	.
Smólski I	.	Smólsko	.	Wrona	Jastrzębiec	.
Smólski II	.	Smoły	.	Kroczewo	Grzymała	.
Sobolewski	.	Sobole	.	Kroczewo	Łada?	.
Stpicki	.	Stpice	Wielkie, Szeligi, Minory	Klukowo	Szeliga	.
Stróżewski	.	Stróżewo	.	Wrońsko	Prawdzic	.
Strubiński	.	Strubiny	.	Zakroczym	.	.
Szczawiński	.	Szczawino	.	Nowe Miasto	.	Skarbnik
Szczurowski	.	Szczurowo	.	Grodziec	.	.
Szczypierski	.	Szczypierno	.	Pomnichowo	Grabie	Kożuch
Ślubowski	.	Ślubowo	Kałęczyno, Krawicze	Klukowo	.	.
Śmiodowski	Smłodowski	Śmiodowo	.	Ciexyn	Jastrzębiec	.
Świerczewski	.	Świercze	Silki, Koty, Wochny, Bombały, Wielkie, Klimki, Kurki, Olki	Klukowo	.	Silak, Wochna, Piasta, Sikora, Bemboł
Świerkowski	.	Świerkowo	.	Klukowo	Grabie	.
Świeszewski	.	Świeszewo	1) Małe, Falkowice, 2) b.n.	1) Klukowo, 2) Dzierżenin	Grabie	.
Tąszewski	Tońszewski	Tąszewo	.	Gzy	.	.
Wilamowski	.	Wilamy	.	Wrona	Grzymała?	.
Wojnowski	.	Wojny	.	Kroczewo	.	Jarosz
Wojszczycki	.	Wojszczyce	.	Kroczewo	.	Koziołek
Wyrzykowski	.	Wyrzyki	Odoje, Wielkie, Gosie, Pękale, Wysony, Małe, Podleśne, Gałązki	Klukowo	.	Odoj, Dziubeł, Matysek, Klimek, Szwed
Wysocki	.	Wysoce	Bartosze, Stara Wieś	Gzy	.	.
Zabłocki	.	Zabłocie	.	Serock	Łada	.
Zakobielski	.	Zakobiel	Wielka, Mała	Ciexyn	Ostoja	.
Zaleski-Grzymała	.	Zalesie	Grzymały	Gzy	Grzymała	.
Zaleski-Lenk	.	Zalesie	Lenki, Paczuski, Kościesze	Przewodowo	Kościesza	Kawałek
Zaleski	.	Zalesie	Wola Zaleska	Serock	Łada	Słonka, Walendzik, Wylam
Załuski	.	Załuski	.	Kroczewo	Kościesza	Patora, Chudzik
Zaremba	.	Zaremby	Wielkie, Małe	Kroczewo	Zaremba	Kurzyk, Markowicz
Zawistowski	.	Zawisty	Wielkie, Średnie, Gostki	Klukowo	Łada	Smoła
Zdunowski	.	Zdunowo	.	Kamienica	Jastrzębiec	Kuńda, Markowicz, Grad, Piotrowicz, Ziemakowicz
Zgierski	.	Zegrze	Wola Zgierska	Zegrze	Nieczuja?	.
Złotopolski	.	Złotopolice	Górne, Dolne	Kamionna	Nałęcz	Reyko
Żabicki	.	Żabiczyno	.	Nasielsk	Prawdzic	.
Żebrowski	.	Żebry	Falbogi, Włosty, Tarały, Wiawaki, Sobki, Daćbogi, Wiatraki, Sławki	Gzy	Jasieńczyk	Żóraw, Bolesta, Kotus, Garbacik, Baranek, Włost, Jajko, Kieczyk
Żeromski	.	Żeromino	1) Serwatki, Wielkie, Wypychy, 2) b.n.	1) Gzy, 2) Kamionna	Złotogoleńczyk	Karcz
Żołędowski	.	Żołędowo	.	Ciexyn	Nałęcz	.

Źródła:

AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, sygn.66.

AGAD, zakroczymskie grodzkie wieczyste.

AGAD, nowomiejskie ziemskie wieczyste.

Regestr pogłównego prowincji wielkopolskiej w 1676 r., Biblioteka Narodowa, Mf.1856.

Franciszek Czajkowski “Regestr diecezjów”, ok.1781, Biblioteka Narodowa, Mf.7679.

Bartosz Paprocki “Herbarz rycerstwa polskiego”, Kraków 1584.

Kacper Niesiecki “Herbarz Polski”, wydanie II, Lipsk 1839-1845.

Wojciech W. na Wielądkach Wielądko “Heraldyka czyli opisanie herbów szlachty polskiej”, Warszawa 1792-1798.

Adam Boniecki “Herbarz Polski”, Warszawa 1899-1913.

Seweryn hr. Uruski “Rodzina. Herbarz szlachty polskiej”, Warszawa 1904-1938.

Teki Włodzimierza Dworzaczka 1.2.0. CD-ROM, Kórnik 1997.

„Słownik geograficzny Królestwa Polskiego”, Warszawa 1880-1902.

SZLACHTA ZIEMI WISKIEJ

Zebrał i opracował:

Adam A. Pszczółkowski

apszczol@sgh.waw.pl

Wróć do strony głównej:

SZLACHTA MAZOWIECKA

SZLACHTA ZIEMI WISKIEJ

Ziemia Wiska miała obszar 1420 km². Były to północno-wschodnie krańce Mazowsza, sięgające aż po Puszczę Dybła i biebrzańskie błota. Innymi słowy – kompletne odludzie. W skład tej ziemi wchodziły 3 powiaty: wiski, radziłowski i wąsoski, ze stolicami w grodach książęcych (królewskich): Wizna, Radziłów i Wąsosz. Obejmowały one w sobie następujące parafie: Białaszewo, Burzyn, Drozdowo, Grabowo, Grajewo, Jedwabne, Niedźwiadna, Przytuły, Radziłów, Słucz, Wąsosz, Wizna oraz części parafii Dobrzyjałowo, Piątnica i Romany.

Ziemia Wiska zamieszkała była głównie przez drobną szlachtę. Największe majątki drobnoszlacheckie znajdowały się na terenie parafii Grajewo.

Brak na tym terenie rodów nowych, bowiem Ziemia Wiska została skolonizowana po rozgromieniu Prusów i Jaćwigów, w przeciągu XV wieku. Kolonizowały ją rody szlacheckie z ziem: Ciechanowskiej, Różańskiej, Zakroczymskiej, Nurskiej i Łomżyńskiej. Część z nich zachowało swe nazwiska. Stąd mamy tu: Bagieńskich, Biedrzyckich, Chełchowskich, Chojnowskich, Chrzanowskich, Czaplickich, Karwowskich, Konopków, Kossakowskich, Kownackich, Łempickich, Modzelewskich, Pieńkowskich, Żelechowskich, Żebrowskich… Część przyjęła nowe nazwiska od imion, przezwisk, herbów, nazw terenowych. Tak, więc, tutejsi Gadomscy zwą się Gardockimi, Kołakowscy – Jeziorkowskimi i Raciborskimi, Romani – Mikuckimi, Ciprskimi, Kiliańskimi (od Mikołaja, Cypriana i Kiliana Romanów) oraz Obryckimi, Zakliczewscy – Drozdowskimi i Niewodowskimi, Kobylińscy – Burzyńskimi, Drążewscy – Czarnowskimi i Mazowskimi, część Kownackich – Grodzanowskimi i Rydzewskimi, itd.

Spośród miejscowych rodów większe znaczenie mieli Grajewscy, Jeziorkowscy, Kuberscy, Ławscy (aż do czasu ich emigracji do Inflant w 1680 roku), Szczuki, Wagi oraz niektóre gałęzie Kossakowskich. W XVIII wieku nabyli tu ogromne majątki, a za tym i znaczenie Wilczewscy herbu Trzy Radła z Prus pochodzący.

Dzieje poszczególnych rodów szlachty wiskiej współcześnie badają następujące osoby:

Janusz Przemysław Ramotowski. Wittelsheim, Alzacja. Francja [Ramotowski], http://dzieci.best.pl/Suwalki/k_ramotowski/, Ramotowskir@aol.com